Μια πρακτική της Γεωργίας Σαγρή για την επιτέλεση
Θάνος Σταθόπουλος
Αναπνοή (2003) (video stills), 2023, performance, διάρκεια: 5 ώρες. © Γεωργία Σαγρή.
Στις 21 Ιανουαρίου 2023, η Γεωργία Σαγρή επανεπιτέλεσε την περφόρμανς Αναπνοή (2003), στο πλαίσιο της έκθεσής της Οικονομία. [i] Η Αναπνοή επανεπιτελέστηκε από μνήμης, ύστερα από 20 χρόνια, και η διάρκειά της ήταν πέντε ώρες. Σ’ αυτό το χρονικό διάστημα, η Γεωργία Σαγρή, γυμνή, εμβαπτίζεται σ’ ένα σωρό μπάζων. Εισπνέοντας και εκπνέοντας: μια επαναληπτική διαδικασία που περιείχε στοιχεία τελετουργίας. Κάποιες φορές νόμιζα ότι βρισκόταν σε έκσταση, κάποιες άλλες ότι πονούσε. Ήταν όμως έτσι; Τη ρωτάω: «Πώς θα περιέγραφες την εμπειρία σου κατά τη διάρκεια της περφόρμανς;» «Θυμάμαι ελάχιστα πράγματα για να μπορέσω να σου απαντήσω», μου λέει. «Οι μόνες μνήμες που έχω είναι η αρχή και το τέλος της περφόρμανς. Μεταξύ αυτών των δύο σημείων προσπάθησα να έχω πειθαρχία και υπομονή και να μη με αποσπούν σκέψεις που θα με απομάκρυναν από την επιτέλεση και από οποιοδήποτε στοιχείο θα μπορούσε να προκύψει». Η Σαγρή τα τελευταία χρόνια κάνει λόγο για «παθολογίες της επιτέλεσης»: μια συνεχή έρευνα για τις καταστάσεις του σώματος σε σχέση με την επιτελεστική ικανότητα. Της ζητάω να μου αναπτύξει τις σκέψεις της γι’ αυτές τις «παθολογίες» και για την πρακτική φροντίδας που έχει αναπτύξει και ονομάζει ΙΑΣΗ. «Εδώ και πάνω από μια δεκαετία έχω ανακαλύψει και αναπτύξει τεχνικές προετοιμασίας και ανάρρωσης από περφόρμανς. Το 2017, με αφορμή το έργο μου Δύναμη για την documenta 14, που παρουσιάστηκε στην Αθήνα και το Κάσελ, μοιράστηκα αυτές τις τεχνικές με περισσότερα από 200 άτομα διαφορετικών ηλικιών. Αυτά τα ομαδικά εργαστήρια, τα οποία είχαν σκοπό την δημιουργία του έργου Δύναμη, παρατήρησα ότι ωφελούσαν τους συμμετέχοντες σε παθολογίες, όπως αυπνία, πόνοι στις αρθρώσεις, διατροφικές διαταραχές, κρίσεις πανικού κτλ. Αυτές τις σύγχρονες, όπως ονομάζω, παθολογίες τις τοποθετώ συγκεκριμένα στο χώρο της παραστατικότητας, δηλαδή τις ονομάζω παθολογίες της περφόρμανς. Ο σύγχρονος βίος απαιτεί από το σώμα την κατασκευή ενός ρόλου προτού αυτός αφομοιωθεί και βιωθεί από το σώμα. Τα σώματα, δηλαδή κάποιοι οργανισμοί δεν είναι σε θέση να ακολουθήσουν τις ήδη κατασκευασμένες υποκειμενικότητες, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται παθολογίες που στην πραγματικότητα προειδοποιούν για κάτι πιο σοβαρό. Δηλαδή κάποιοι χρόνιοι πόνοι μπορεί να είναι αντίδραση του οργανισμού σε κάτι που έχει μάθει υποχρεωτικά να είναι χωρίς στην πραγματικότητα να μπορεί να επιτελέσει. Στο σημείο αυτό έρχεται η δική μου γνώση την οποία μοιράζομαι πλέον από το 2019 υπό μορφή ατομικών συνεδριών στο χώρο τέχνης και εργαστήριό μου «Ύλη». Δουλεύοντας με τις τεχνικές ανάρρωσης, οι συμμετέχοντες έχουν τη δυνατότητα αντί ν’ απομακρύνουν τον πόνο ως κάτι κακό, ν’ ανακαλύψουν τη συνθήκη που οι ίδιοι έχουν επιβάλλει στο σώμα τους και να δημιουργήσουν με τη βοήθειά μου μορφές αυτοανάρρωσης και προετοιμασίας για τον ρόλο που επιτελούν στην καθημερινότητα τους. Κάθε πράξη και απόφαση είναι και μια εντολή στο σώμα μας. Όταν οι εντολές αυτές δεν ανταποκρίνονται στην πραγματική κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε γίνεται μια επιτέλεση που το μόνο που προκαλεί είναι βία στους ίδιους μας τους εαυτούς και στους γύρω μας. Η ΙΑΣΗ είναι μια καλλιτεχνική πρακτική με σκοπό την ανάρρωση του σώματος από τους κατασκευασμένους ρόλους που του έχουν επιβληθεί να επιτελεί».
[i] Επιμέλεια με τη Δανάη Γιαννόγλου και τον Γιώργο Μπεκιράκη, The Breeder, 12 Ιανουαρίου έως 5 Φεβρουαρίου 2023.